Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2007
Το Άγαλμα της Ελευθερίας, του οποίου η επίσημη ονομασία είναι "Η Ελευθερία φωτίζοντας τον κόσμο" (αγγλιστί "Liberty enlightening the World" γαλλιστί "
Το συνολικό του ύψος είναι
Την πρόταση για την κατασκευή του αγάλματος διατύπωσε ένας Γάλλος ιστορικός, ο Εντουάρ ντε Λαμπουλάϊγ, μετά τον Αμερικανικό Εμφύλιο πόλεμο. Συγκεντρώθηκε ένας ικανός αριθμός χρημάτων με εισφορές του γαλλικού λαού και το έργο άρχισε στη Γαλλία το 1875, υπό την διεύθυνση του γλύπτη Φρεντερίκ-Ωγκύστ Μπαρτολντί.
Το άγαλμα κατασκευάστηκε από φύλλα χαλκού, που σφυρηλατήθηκαν με το χέρι για να πάρουν το επιθυμητό σχήμα και συναρμολογήθηκαν πάνω σε έναν σκελετό από τέσσερα γιγάντια χαλύβδινα υποστηρίγματα, τον οποίο είχε σχεδιάσει ο διάσημος από την κατασκευή του Πύργου του Άιφελ, Αλεξάντρ-Γκυστάβ Άιφελ.
Το 1885 το περατωμένο άγαλμα, που είχε ύψος
Την διαχείριση και φροντίδα του αγάλματος είχε στην αρχή η Επιτροπή Φάρων, επειδή ο φωτεινός πυρσός θεωρήθηκε ως είδος φάρου για τους ναυτιλλομένους. Επειδή όμως το φρούριο Γουντ εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται από τον αμερικανικό στρατό, το άγαλμα μεταφέρθηκε το 1901 στο υπουργείο των Στρατιωτικών.
Το 1924 ανακηρύχθηκε εθνικό μνημείο. Το 1937 το φρούριο Γουντ αποστρατιωτικοποιήθηκε και το υπόλοιπο νησί ενσωματώθηκε στο μνημείο ως περιβάλλων χώρος. Το 1956 το νησί Μπέντλο μετονομάσθηκε σε "Νησί της Ελευθερίας" (Liberty Island) και το 1965 προστέθηκε στο συγκρότημα η γειτονική νησίδα 'Ελις, άλλοτε σταθμός μεταναστών. Η συνολική έκταση του χώρου του μνημείου έφθασε έτσι τα
Είπαμε ανωτέρω ότι κατά την εκδοχή της εγκυκλοπαίδειας "Μπριτάννικα" το άγαλμα παρουσιάζει μια γυναίκα να κηρύττει την ελευθερία, υπονοώντας ότι η γυναίκα αυτή είναι προσωποποιημένη η Ελευθερία.
Αποκρύπτουν όμως συστηματικά ότι και σε αυτό το σημείο η αθάνατος Ελλάς έχει δώσει για μία ακόμη φορά τα φώτα της. Πράγματι αυτός που σχεδίασε το άγαλμα της ελευθερίας κάπου αλλού είχε δει την μορφή αυτή. Και η μορφή αυτή είναι η μορφή του Φωτοφόρου Απόλλωνος - Ηλίου.
Ναι αγαπητοί φίλοι. 0 φωτοφόρος Απόλλων απεικονίζεται με αυτήν ακριβώς την μορφή. Και ευτυχώς για μας η αθάνατη ελληνική γη της Κορινθίας μας διέσωσε αυτή την εικόνα για να μπορούμε σήμερα να γνωρίζουμε την αλήθεια.
Η μορφή του φωτοφόρου Απόλλωνος βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο της Κορίνθου, περνά όμως απαρατήρητη για τον επισκέπτη που δεν είναι υποψιασμένος. Βρίσκεται σε μία τρίπτυχη πλάκα μαζί με άλλες δύο παραστάσεις. Η μία, στο αριστερό τμήμα, απεικονίζει έναν Άγγελο, μορφή όμοια και ίδια με αυτήν της Χριστιανικής πίστεως, και είναι κατά τους αρχαιολόγους η μορφή της θεάς Εκάτης. Στο δεξιό τμήμα απεικονίζεται ρόδακας. Και στην μέση ω του θαύματος!!! Η μορφή του φωτοφόρου Απόλλωνος, ίδια με αυτήν του αγάλματος της Ελευθερίας! Η πνευματική ιδιοκτησία είναι πασιφανές σε ποιόν ανήκει.
Λέγεται από ανθρώπους της Κορίνθου που γνωρίζουν ότι ο διευθυντής της Αμερικανικής Αρχαιολογικής αποστολής, σώφρων και έντιμος άνθρωπος, έχει δηλώσει ότι οι Αμερικανοί πρέπει να έρχονται να προσκυνούν στον χώρο του Μουσείου όπου η μορφή του φωτοφόρου Απόλλωνος, διότι είναι η πηγή του εθνικού τους συμβόλου.
Αν όντως είναι έτσι εύγε στον άριστο άνδρα. Πάντως αποφάσισα να αποκαλύψω στους συνέλληνες το θέμα και κυρίως στους ομογενείς μας των ΗΠΑ, για να ενημερώσουν τους Αμερικανούς ότι το εθνικό τους σύμβολο, το οφείλουν στην Ελλάδα και στους Έλληνες. Δεν θα είναι εξ άλλου οι μόνοι.
Όλα σχεδόν τα σύμβολα είναι Ελληνικά. Οι τούρκοι πήραν την ημισέληνο από το νόμισμα των Βυζαντίων που απεικόνιζε την νίκη τους επί του Φιλίππου σε μία νύχτα που το χάσικο φεγγάρι με το αστέρι ενεφανίσθησαν με την ίδια ακριβώς απεικόνιση στον ουρανό.
O Αδόλφος Χίτλερ οικειοποιήθηκε την περίφημη "τετραγάμμα", την κοσμούσα το ιμάτιο της Αθηνάς του Παρθενώνος, ένα από τα κατ' εξοχήν ωραιότερα σύμβολα των Ελλήνων και του έδωσε μιαρή χροιά ονομάζοντας το "σβάστικα" και κάνοντας το σύμβολο του ναζισμού.
Οι σκοπιανοί οικειοποιήθηκαν το αστέρι της Βεργίνας, οι δε υπόλοιποι βόρειοι γείτονές μας τον Δικέφαλο Αετό του Βυζαντίου.
Στις ημέρες μας όμως οι Έλληνες δεν γνωρίζουν και δεν θυμούνται. Η παγκοσμιοποίηση έχει παίξει καλά το παιχνίδι της. Άλλοτε αποκρύπτει, άλλοτε παραποιεί, άλλοτε διαστρεβλώνει τα γεγονότα. Είναι αυτό που έχει γράψει ο μεγάλος Θουκυδίδης στο Γ,82,4: "Και την ειωθυίαν αξίωσιν των ονομάτων ες τα έργα αντήλλαξαν τη δικαιώσει", που αποδίδεται "για να δικαιολογούν τις πράξεις τους άλλαζαν ακόμα και την σημασία των λέξεων".
Έτσι δεν γίνεται σήμερα; Απλό παράδειγμα, και δεν είναι το μόνο, αποτελεί ο γλυπτός διάκοσμος του Παρθενώνος, έργο του Φειδία. Έχουμε φθάσει σήμερα σε τέτοιο σημείο διαστρεβλώσεως, που τα γλυπτά του Παρθενώνος είναι γνωστά παγκοσμίως με τον όρο ελγίνεια μάρμαρα. Καταλαβαίνετε τί λέω; Τα περίφημα γλυπτά του Παρθενώνος, τα γλυπτά του Φειδία, δεν είναι γνωστά με το όνομα του δημιουργού αλλά με το όνομα του κλέφτη. Αιδώς! Αλλά για αυτό το θέμα προτίθεμαι να επανέλθω με εκτενές άρθρο και πολλά στοιχεία.
Προς το παρόν να γνωρίζουν οι συνέλληνες και ιδιαιτέρως οι συμπατριώτες μας των ΗΠΑ, και να το μεταφέρουν στους αμερικανούς, ότι το εθνικό τους σύμβολο, το άγαλμα της Ελευθερίας, έλκει την καταγωγή τής μορφής του από την Ελλάδα και ιδιαιτέρως από την μορφή του φωτοφόρου Απόλλωνος. Τούτο δε μπορούν να το αποδείξουν αλλά και να το θαυμάσουν στο Μουσείο της Κορίνθου, το οποίο τους καλούμε να επισκεφθούν το συντομότερο.
Του Αντωνίου Α. Αντωνάκου
Καθηγητού Φιλολόγου Ιστορικού-Συγγραφέως
Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2007
Με τους όρους λοίμωξη HIV και νόσος HIV, περιγράφουμε τις δύο μεγάλες φάσεις που σηματοδοτούν την εξέλιξη της ασθένειας που συνήθως ονομάζουμε AIDS. O όροs AIDS είναι ακρωνύμιο του αγγλικού όρου Αcquired Immune Deficiency Syndrome. Ο αντίστοιχος όρος στα ελληνικά είναι Σ.Ε.Α.Α ή Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας, ενώ απαντά και ως Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας ή Επίκτητη Ανοσιακή Ανεπάρκεια. Ο αντίστοιχος όρος στα Γαλλικά είναι SIDA (Syndrome Immuno-Deficitaire Acquis). Στην εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα , αναφέρεται: "Όταν διευκρινισθεί η αιτιολογία και η παθογένεια ενός συνδρόμου, ο όρος δεν έχει πια θέση. Έτσι ο όρος AIDS, μετά την ανακάλυψη του αιτίου και της γένεσης και εξέλιξης της παθολογικής αυτής κατάστασης, δεν δικαιολογείται. Πρόκειται πια για νόσο, την "επίκτητη ανοσολογική ανεπάρκεια".
Προτιμήσαμε, στο πλαίσιο αυτής της εργασίας να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση νόσος HIV αντί για AIDS. Εν τούτοις, δεν ήταν δυνατόν να αποφύγουμε, σε κάποιες περιπτώσεις, τη χρήση του όρου AIDS καθώς απαντά συχνότατα στη βιβλιογραφία και ιδίως όταν χρησιμοποιείται για να δηλώσει μαζί τη λοίμωξη HIV και τη νόσο HIV (π.χ. "η επιδημία του AIDS...").
Όλοι οι παραπάνω όροι αναφέρονται σε μία εξαιρετικά επίφοβη για τον άνθρωπο ίωση που οφείλεται σε ομάδα ιών γνωστών ως ομάδα ιών HIV. Ο όρος αυτός είναι ακρωνύμιο του αγγλικού όρου Human Immunodeficiency Virus, δηλαδή Aνθρώπινος Iός Ανοσοανεπάρκειας.
Ο ιός αυτός ανήκει σε μια κατηγορία ιών που ονομάζονται ρετροϊοί, οι οποίοι περιέχουν κύτταρα τα οποία συντίθενται από μόρια ριβοζονουκλεϊκού οξέως (RNA). Τα ανθρώπινα γονίδια, όπως και αυτά των περισσοτέρων οργανισμών, συντίθενται από μόρια δεσοξυριβοζονου-κλεϊκού οξέως (DNA). Όπως όλοι οι ιοί, έτσι και ο HIV μπορεί να αντιγραφεί μόνο μέσα στα κύτταρα, ενεργοποιώντας το μηχανισμό αναπαραγωγής τους. Η ουσιαστική διαφορά των ρετροϊών από τους άλλους ιούς έγκειται στην ιδιότητά τους να περιέχουν ένα ειδικό ένζυμο, την αντιστροφομεταγραφάση (reverse transcriptase) η οποία τους επιτρέπει αμέσως μόλις εισβάλλουν στο κύτταρο να μετατρέψουν το RNA τους σε DNA το οποίο μπορεί να ενσωματωθεί στο γένωμα του κυττάρου-ξενιστή. Με τη μορφή, αυτή το DNA του ιού (προ-ιικό DNA) παραμένει "σιωπηλό" για μήνες και για χρόνια, στα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού, ως "πρoϊός" (Κιόρτσης και Παπασπηλιόπουλος, 1997).
Ο HIV ανήκει σε μια υποκατηγορία ρετροϊών που ονομάζονται "αργοί ιοί". Η πορεία της λοίμωξης που προκαλούν αυτοί οι ιοί χαρακτηρίζεται από τη μεσολάβηση ενός μεγάλου χρονικού διαστήματος ανάμεσα στην αρχική προσβολή και στην εμφάνιση σοβαρών συμπτωμάτων ή αλλιώς από τη μακριά περίοδο επώασης πριν από την εμφάνιση της ασθένειας.
Ο HIV μολύνει, δηλαδή ενσωματώνεται δια βίου στο γενετικό τους υλικό, τα κύτταρα με CD4 υποδοχείς, δηλαδή τα Τ4 λεμφοκύτταρα , τα μονοκύτταρα-μακροφάγα, τα κύτταρα του Langerhans και ομάδα νευρογλοιακών κυττάρων του κεντρικού νευρικού συστήματος και του νωτιαίου μυελού (Καλοταιράκης, 1989). Κατά τη διάρκεια της τυπικής εξέλιξης της λοίμωξης τα Τ-βοηθητικά κύτταρα (T-helper cells), τα οποία έχουν υποδοχείς κύτταρα CD4 (Cluster Destination 4), αδρανοποιούνται και καταστρέφονται. Τα κύτταρα αυτά είναι ζωτικής σημασίας για την ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού καθώς δίνουν σήμα σε άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να διαδραματίσουν τις ιδιαίτερες λειτουργίες τους. Ένα υγιές άτομο συνήθως έχει 800 έως 1200 CD4+Τ κύτταρα ανά κυβικό χιλιοστό (mm) αίματος. Κατά τη διάρκεια της λοίμωξης HIV, ο αριθμός αυτών των κυττάρων στο αίμα του προσβεβλημένου ατόμου μειώνεται προοδευτικά. Όταν ο αριθμός τους πέσει κάτω από 200 ανά κυβικό χιλιοστό, ο άνθρωπος γίνεται ιδιαίτερα ευάλωτος στις ευκαιριακές λοιμώξεις και τους καρκίνους που χαρακτηρίζουν το AIDS, το τελικό στάδιο της νόσου HIV. Οι άνθρωποι με AIDS συχνά υποφέρουν από λοιμώξεις στα έντερα, στους πνεύμονες, στον εγκέφαλο, στα μάτια και σε άλλα όργανα καθώς επίσης και από εξουθενωτική απώλεια βάρους, διάρροια, νευρολογικές διαταραχές και καρκίνους όπως είναι η αγγειοσαρκωμάτωση (Kaposi's sarcoma) και τα λεμφώματα (Miller & Bor, 1991).
Οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο HIV προκαλεί το AIDS εξολοθρεύοντας κατευθείαν τα CD4+Τ κύτταρα και δίνοντας ερεθίσματα με παθολογική βάση για την έναρξη άλλων συμβάντων τα οποία εξασθενίζουν την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού. Για παράδειγμα, το δίκτυο των μορίων που ρυθμίζουν την ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού ενός υγιούς ατόμου διαρρηγνύεται κατά τη διάρκεια της νόσου HIV και εξασθενίζει η ικανότητά του να αντιμετωπίζει άλλες λοιμώξεις. Η καταστροφή των λεμφικών κόμβων και των σχετιζομένων ανοσολογικών οργάνων διαδραματίζει επίσης τεράστιο ρόλο στην ανοσοκαταστολή που παρατηρείται στα άτομα με AIDS (NIAID, 1999).
Προέλευση των Ιών HIV1 και HIV2
Δύο ξεχωριστοί τύποι του HIV έχουν εντοπισθεί μέχρι τώρα. Ο HIV1 είναι ο ιός που ευθύνεται κατά κύριο λόγο για την παγκόσμια επιδημία του AIDS. Το γενετικό υλικό του είναι σημαντικά διαφορετικό από εκείνο του HIV2, έτσι είναι δύσκολο να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι προήλθε από αυτόν με απλή μετάλλαξη. Είναι πιθανό, όμως να προέρχεται από έναν ιό που προσβάλει τους χιμπατζήδες. Είναι, επίσης, πιθανό να ενδημούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ορισμένους ανθρώπινους πληθυσμούς που ζούσαν απομονωμένοι και από τους οποίους ήταν σχετικά καλά ανεκτός (Ινστιτούτο Παστέρ, 1998).
O ΗΙV2 είναι ένας ιός συγγενής του ιού του πράσινου πιθήκου. Η πιθανότερη εκδοχή είναι ότι ο ιός αυτός πέρασε στο πρόσφατο ή μακρινό παρελθόν στον άνθρωπο από τον πίθηκο. Ο πίθηκος είναι το είδος "δεξαμενή" του ιού και έχει επιδείξει ανοχή σε αυτόν, ενώ ο άνθρωπος που έγινε ο νέος ξενιστής για τον ιό αυτό, δεν ήταν προετοιμασμένος να τον αντιμετωπίσει. Και αυτός ο ιός προκαλεί AIDS στον άνθρωπο, αλλά μεταδίδεται πιο δύσκολα από τον HIV1 και αφού μεταδοθεί προκαλεί το νόσημα λιγότερο συχνά και μετά από μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. (Ινστιτούτο Παστέρ, 1998).
Πιστεύεται ότι αυτοί οι ιοί που συναντιούνται στους πιθήκους υπερπήδησαν το φράγμα των ειδών όταν ιστοί προσβεβλημένων πιθήκων καταναλώθηκαν από ανθρώπους. Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι μια πηγή μόλυνσης, ίσως ήταν τα κύτταρα από νεφρά πιθήκων που χρησιμοποιούνταν στη δεκαετία του 1950 προκειμένου να κατασκευάζεται το εμβόλιο για τον ιό της πολιομυελίτιδας, άλλοι όμως διαψεύδουν αυτή την άποψη (Hutchinson, 2001).
Ο HIV2, παρέμενε περιορισμένος στη Δυτική Αφρική, όπου εκδηλώθηκε αρχικά, αλλά πρόσφατα άρχισε να απλώνεται σε κάποιες χώρες της Ασίας.
Ο κύκλος ζωής του HIV περιλαμβάνει εννέα φάσεις μέχρι το στάδιο της ωρίμανσής του (NIAID, 1998). Οι φάσεις αυτές είναι:
α. Επαφή - είσοδος του ιού.
β. Αντίστροφη μεταγραφή.
γ. Μεταφορά στον πυρήνα των κυττάρων.
δ. Ενσωμάτωση.
ε. Αντιγραφή του ιού.
στ. Σύνθεση της πρωτεΐνης του ιού.
ζ. Συγκρότηση του ιού.
η. Απελευθέρωση του ιού.
θ. Ωρίμανση.
Μόλις το άτομο μολυνθεί από τον HIV, εισέρχεται σε μία περίοδο χρόνιας λοίμωξης HIV. Ανάμεσα στους ασθενείς που έλαβαν μέρος σε μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες στις Δυτικές χώρες, ο μέσος όρος του χρόνου που μεσολάβησε από την προσβολή μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το AIDS ήταν περίπου δέκα χρόνια. Ωστόσο, οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει μια μεγάλη διακύμανση ως προς την εξέλιξη της νόσου. Για το 10 % των ατόμων που έλαβαν μέρος σε αυτές τις έρευνες η εξέλιξη του AIDS συνετελέσθη στη διάρκεια των πρώτων δύο ή τριών χρόνων που ακολουθούν τη μόλυνση, ενώ το 5-10 % των ατόμων στις μελέτες έχει σταθερό αριθμό CD 4 κυττάρων και δεν εμφανίζουν συμπτώματα ακόμα και μετά από δώδεκα χρόνια ή και περισσότερα. Παράγοντες όπως οι γενετικές ατομικές διαφορές, ο βαθμός μολυσματικότητας ενός μεμονωμένου στελέχους του ιού και η συνύπαρξη λοιμώξεων από άλλα μικρόβια μπορεί να επηρεάσουν το ρυθμό και τη σοβαρότητα της εξέλιξης της νόσου (NIAID, 1998).
Τα στάδια που διακρίνονται κατά την κλινική εξέλιξη της προσβολής είναι τέσσερα:
Το στάδιο 1 χαρακτηρίζει την πρωτογενή προσβολή. Τα περισσότερα άτομα δεν αναπτύσσουν κανένα σύμπτωμα κατά τη διάρκεια της αρχικής προσβολής από τον HIV, ενώ κάποια άλλα αναπτύσσουν συμπτώματα που προσιδιάζουν σε αυτά της γρίπης ένα ή δύο μήνες μετά την προσβολή. Μπορεί να παρουσιάσουν πυρετό, πονοκέφαλο, αδιαθεσία και διογκωμένα λεμφογάγγλια στο λαιμό και στη βουβωνική χώρα. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως εξαφανίζονται μετά από μία εβδομάδα ή ένα μήνα και συχνά συγχέονται με αυτά κάποιας άλλης ίωσης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα άτομα είναι πολύ "μολυσματικά" και ο HIV παρουσιάζει μεγάλη συγκέντρωση στα γενετήσια εκκρίματα. Και στις δύο περιπτώσεις, κατά την περίοδο αυτή, η οποία διαρκεί το μέγιστο μερικές εβδομάδες, η απόκριση σε μια βιολογική δοκιμασία αποκαλύπτεται "θετική".
Κατά τη διάρκεια του σταδίου 2, το προσβεβλημένο άτομο δεν παρουσιάζει απολύτως κανένα κλινικό σύμπτωμα. Αν το άτομο δεν υποβληθεί σε βιολογική δοκιμασία ανίχνευσης της νόσου, είναι αδύνατον να γνωρίζει αν είναι ή όχι φορέας του. Η περίοδος της "ασυμπτωματικής" λοίμωξης παρουσιάζει μεγάλη χρονική διακύμανση, όπως προαναφέραμε. Μπορεί να μην παρουσιαστεί κανένα σύμπτωμα στη διάρκεια μιας δεκαετίας για τους ενήλικες και μιας διετίας για τα παιδιά που γεννιούνται με τον ιό, ενώ άλλοτε μπορεί να παρουσιαστούν συμπτώματα μέσα σε μερικούς μήνες. Κατά τη διάρκεια του σταδίου αυτού, ο ιός HIV πολλαπλασιάζεται δραστικά και μολύνει και σκοτώνει κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο ιός αρχικά αχρηστεύει ή καταστρέφει τα CD4 μόρια (υποδοχείς των Τ4) χωρίς να προκαλέσει συμπτώματα (NIAID, 1999).
Το στάδιο 3, αντιστοιχεί στην κλινική εικόνα που εμφανίζουν τα γάγγλια. Πολλαπλά, επιφανειακά, ογκώδη, μερικές φορές ευαίσθητα στην αφή τα οποία δεν σχετίζονται με κανένα άλλο σύμπτωμα.
Η προσβολή λαμβάνει ριζικά διαφορετική μορφή κατά το στάδιο αυτό, το οποίο χαρακτηρίζει την συμπτωματική φάση της νόσου. Η φάση αυτή, υποδιαιρείται σε πολλές υποομάδες, οι οποίες αντιστοιχούν σε διάφορους τύπους κλινικών εκδηλώσεων. Τον πρώτο καιρό, ο ασθενείς εμφανίζει μολύνσεις, οι οποίες καλούνται "ευκαιριακές": μπορεί να είναι οξείες (πνευμονική φυματίωση) ή χρόνιες, οι οποίες λίγο μόνο εξασθενίζουν τον οργανισμό (στοματική κανδιδίαση). Στο στάδιο αυτό, μπορούν επίσης να εμφανιστούν μη ειδικά συμπτώματα, όπως πυρετός ή ανεξήγητη διάρροια, η οποία διαρκεί περισσότερο από ένα μήνα, καθώς και σημαντική απίσχνανση.
Τέλος, κατά τη διάρκεια του τετάρτου σταδίου εμφανίζονται ένα ή περισσότερα σημαντικά κλινικά συμπτώματα τα οποία χαρακτηρίζουν τη νόσο: ευκαιριακές λοιμώξεις (πνευμονοκύστωση, εγκεφαλική τοξοπλάσμωση κλπ), εγκεφαλοπάθειες από τον HIV και κακοήθεις όγκοι, αγγειοσαρκωμάτωση (Kaposi's sarcoma), λεμφώματα κλπ. Εν τούτοις, αυτή η προοδευτική χρονική ακολουθία μερικές φορές διαταράσσεται: ενώ βρίσκονται στο στάδιο 2 ή 3, χωρίς κανένα προειδοποιητικό σύμπτωμα, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να περάσουν ξαφνικά σ' αυτό το σοβαρό συμπτωματικό στάδιο . Τα γενικά συμπτώματα του σταδίου 4 και ορισμένες δευτερεύουσες ευκαιριακές λοιμώξεις που παρατηρούνται μαρτυρούν μια αλλοίωση του ανοσοποιητικού συστήματος, η οποία επιδεινώνεται για να καταλήξει στο AIDS.
Ο όρος ΝΟΣΟΣ HIV/AIDS, αναφέρεται στο πιο προχωρημένο στάδιο της λοίμωξης HIV. H κλινική διάγνωση του AIDS, σύμφωνα με τις οδηγίες της WHO (World Health Organization / Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας) απαιτεί την παρουσία μιας σειράς συμπτωμάτων. Από αυτά, κάποια θεωρούνται κύρια, ενώ κάποια άλλα δευτερεύοντα. Η κλινική διάγνωση θεωρείται θετική όταν υπάρχουν τουλάχιστον δύο από τα εξής κύρια συμπτώματα: α) απώλεια βάρους 10% ή μεγαλύτερη (στα παιδιά αρκεί η ανακοπή της αύξησης του βάρους τους), β) διάρροια περισσότερο από ένα μήνα και γ) πυρετός περισσότερο από ένα μήνα. Τα δευτερεύοντα συμπτώματα είναι: Βήχας περισσότερο από ένα μήνα, καθολική δερματίτιδα με κνησμό, έρπις ζωστήρας σε υποτροπή, κανδιδίαση του στόματος και του φάρυγγα. Σε κάθε περίπτωση, η κλινική διάγνωση απαιτεί εργαστηριακή επιβεβαίωση, με την ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων (Κιόρτσης και Παπασπηλιόπουλος, 1997).
Σύμφωνα με τον ορισμό που διατυπώθηκε το 1993 από το CDC (Center for Disease Control / Κέντρο Ελέγχου Νόσων) των Η.Π.Α, θεωρείται ότι έχουν αναπτύξει AIDS τα άτομα των οποίων ο αριθμός των Τ4 λεμφοκυττάρων είναι μικρότερος από 200 (NIAID, 1999) ή μικρότερος από το 14% του συνόλου των λεμφοκυττάρων του οργανισμού τους, ανεξάρτητα από την κλινική τους κατάσταση (Δαρδαβέσης, 1999).
Επιπρόσθετα, ο ορισμός περιλαμβάνει 26 κλινικές καταστάσεις-διαγνωστικά κριτήρια που προσβάλλουν άτομα με ανεπτυγμένη νόσο HIV (NIAID, 1999). Η πλειονότητα αυτών είναι ευκαιριακές λοιμώξεις οι οποίες πολύ σπάνια μπορεί να βλάψουν υγιή άτομα. Όμως για τα άτομα με AIDS οι λοιμώξεις αυτές είναι σοβαρές και μερικές φορές μοιραίες εξαιτίας του γεγονότος ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι τόσο καταστραμμένο από τον HIV που ο οργανισμός δεν είναι σε θέση να καταπολεμήσει ορισμένα βακτήρια, ιούς και άλλα μικρόβια.
Οι ευκαιριακές λοιμώξεις, συνηθισμένες σε άτομα με AIDS, προκαλούν συμπτώματα όπως: βήχα, λαχάνιασμα, αιφνιδιαστικές προσβολές, νοητικά συμπτώματα (όπως σύγχυση και αμνησία), σοβαρή και επίμονη διάρροια, πυρετό, απώλεια όρασης, σοβαρούς πονοκεφάλους, απώλεια βάρους, έντονη κόπωση, ναυτία, εμετούς, απώλεια συντονισμού, κώμα, κοιλιακές κράμπες, δύσκολη ή επίπονη κατάποση (NIAID, 1999).
Τα άτομα με AIDS είναι ιδιαιτέρως επιρρεπή στην εμφάνιση διαφόρων καρκίνων, ιδιαίτερα εκείνων που προξενούνται από ιούς, όπως είναι η αγγειοσαρκωμάτωση (Kaposi's sarcoma), καθώς και σε καρκίνους του τραχήλου ή καρκίνους του ανοσοποιητικού συστήματος, γνωστούς ως λεμφώματα. Οι καρκίνοι αυτοί είναι συνήθως πιο επιθετικοί και ως εκ τούτου είναι πιο δύσκολο να θεραπευτούν στα άτομα με νόσο HIV.
Κατά την πορεία της λοίμωξης HIV η μείωση των Τ4 λεμφοκυττάρων είναι σταδιακή για τα περισσότερα άτομα, αλλά ραγδαία για κάποια άλλα. Ένα άτομο με Τ4 λεμφοκύτταρα λιγότερα από 200, μπορεί να αναπτύξει κάποια απ' τα πρώιμα συμπτώματα της νόσου HIV. Υπάρχουν όμως άτομα που δεν εμφανίζουν συμπτώματα ακόμη κι όταν ο αριθμός αυτός είναι μικρότερος από 200.
Πολλοί άνθρωποι εξουθενώνονται από τα συμπτώματα του AIDS σε τέτοιο βαθμό που δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν κανονικά στις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις αλλά ούτε και στη συντήρηση του νοικοκυριού τους. Κάποιοι άλλοι μπορεί να βιώνουν φάσεις κατά τις οποίες η ασθένεια είναι ιδιαίτερα απειλητική για τη ζωή τους, οι οποίες εναλλάσσονται με φάσεις κανονικής λειτουργικότητας (NIAID, 1999).
Ο πιο συνήθης τρόπος μετάδοσης του HIV είναι μέσω της σεξουαλικής επαφής με ένα ήδη προσβεβλημένο άτομο. Ο ιός μπορεί να εισέλθει στον οργανισμό δια της οδού του κόλπου, του αιδοίου, του πέους, του πρωκτού ή του στόματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Ο HIV μπορεί επίσης να μεταδοθεί και από την επαφή με μολυσμένο αίμα. Προτού εφαρμοσθεί η εξέταση για HIV και προτού εισαχθούν οι θερμικές τεχνικές καταστροφής του HIV στα παράγωγα αίματος , το 1985, ο HIV μεταδιδόταν και μέσω της μετάγγισης αίματος ή παραγώγων του που είχαν ήδη μολυνθεί. Στις μέρες μας όμως, ο κίνδυνος προσβολής από τέτοιες μεταγγίσεις είναι υπερβολικά μικρός (NIAID, 1999).
O HIV συχνά μεταδίδεται στα άτομα που κάνουν ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών επειδή χρησιμοποιούν κοινή σύριγγα που περιέχει μικρή ποσότητα του ιού. Πάντως ο κίνδυνος μολύνσεως των επαγγελματιών υγείας από μολυσμένα άτομα ή το αντίστροφο, από ατύχημα τρυπήματος με σύριγγα ή με άλλα ιατρικά εργαλεία που περιέχουν μολυσμένο αίμα είναι ιδιαιτέρως σπάνιος.
Οι γυναίκες μπορούν να μεταδώσουν τον ιό στα παιδιά τους κατά τη διάρκεια της κύησης ή του τοκετού. Περίπου το ένα τέταρτο με ένα τρίτο των εγκύων που έχουν προσβληθεί μεταφέρουν τον ιό στα μωρά τους. Ο ιός μεταδίδεται επίσης στα βρέφη και κατά τη διάρκεια του θηλασμού μέσω του μητρικού γάλατος. Η καισαρική τομή, φαίνεται ότι μειώνει σημαντικά την περιγεννητική μετάδοση καθώς και η λήψη του ΑΖΤ (Zidovudine) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (Δαρδαβέσης, 1999). Ο συνδυασμός των δύο μπορεί να μειώσει την πιθανότητα μετάδοσης στο 1% (NIAID, 1999).
Ο ιός έχει απομονωθεί, εκτός από το αίμα, το σπέρμα, τα κολπικά υγρά, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και το μητρικό γάλα, και από το σάλιο, τον ιδρώτα, τα δάκρυα, τα ούρα, τα κόπρανα και τα βρογχικά εκκρίματα χωρίς ωστόσο να έχουν αναφερθεί περιπτώσεις μολύνσεως από τα συγκεκριμένα βιολογικά υγρά. Το γεγονός αυτό οφείλεται αφ ενός μεν στη μικρή ποσότητα του ιού που περιέχεται στα υγρά αυτά, αφ ετέρου δε στη μεγάλη ευπάθεια του ιού στο εξωτερικό περιβάλλον. Σχετικώς με το σάλιο, εργαστηριακές μελέτες αποκάλυψαν ότι το σάλιο περιέχει φυσικά συστατικά που αναχαιτίζουν τη μολυσματική δράση του ιού. Εν τούτοις, κανείς δεν γνωρίζει εάν υπάρχει πιθανότητα μόλυνσης από την ανταλλαγή μεγάλης ποσότητας σάλιου κατά τη διάρκεια αυτού που λέμε "βαθύ φιλί" ή κατά τη διάρκεια της στοματικής σεξουαλικής επαφής (NIAID, 1999).
Μελέτες σε οικογένειες με μολυσμένα μέλη έχουν δείξει καθαρά ότι ο HIV δεν μεταδίδεται με τις συνηθισμένες καθημερινές επαφές, όπως είναι η κοινή χρήση μαγειρικών σκευών ή μαχαιροπίρουνων, πετσετών, σεντονιών, τηλεφώνων, καθισμάτων τουαλέτας ή από κολύμπι στην ίδια πισίνα ούτε από τη χρήση κοινών αντικειμένων. Επίσης, δεν μεταδίδεται από το τσίμπημα εντόμων όπως είναι τα κουνούπια ή οι ψύλλοι (NIAID, 1999). Είναι σαφές ότι η μετάδοση στο πλαίσιο των οικογενειακών, κοινωνικών, εργασιακών, σχολικών κλπ σχέσεων είναι αδύνατη.
Ο ιός HIV μπορεί να προσβάλει τον καθένα που έχει επικίνδυνη συμπεριφορά όπως είναι: η χρήση κοινών βελόνων ή συριγγών και η σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό με κάποιο άτομο το οποίο είτε είναι προσβεβλημένο ήδη, είτε είναι άγνωστο αν είναι προσβεβλημένο ή όχι.
Η προσβολή από κάποια άλλη σεξουαλικώς μεταδιδόμενη ασθένεια, όπως είναι η σύφιλη, ο έρπις, η χλαμυδιακή μόλυνση, η γονόρροια, η βακτηριακή κολπίτιδα κ.α., φαίνεται ότι καθιστά το άτομο περισσότερο ευάλωτο στη μετάδοση του ιού κατά τη σεξουαλική επαφή (NIAID, 1999).
Η λοίμωξη HIV, όπως προαναφέραμε, συνήθως δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα αρχικά. Έτσι, ο κύριος τρόπος εντοπισμού του ιού είναι μέσω της εξέτασης αίματος για την παρουσία αντισωμάτων (πρωτεΐνες) κατά του ιού. Τα αντισώματα αυτά, γενικά, δεν είναι ανιχνεύσιμα πριν από ένα μέχρι τρεις μήνες μετά την προσβολή από τον ιό και μπορεί να χρειαστούν περισσότεροι από έξι μήνες προτού γενικευθούν σε ποσότητες επαρκείς ώστε να εμφανίζονται στις κανονικές εξετάσεις αίματος. Συμπληρωματικά με την εξέταση αίματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν και εξετάσεις σιέλου ή ούρων.
Τα άτομα που έχουν εκτεθεί στον ιό θα ήταν καλύτερα να εξετασθούν όσο το δυνατόν συντομότερα, ώστε να λάβουν την κατάλληλη αγωγή στο χρόνο εκείνο κατά τον οποίο είναι περισσότερο ικανά να αγωνισθούν κατά του ιού και να προλάβουν την εκδήλωση ευκαιριακών λοιμώξεων.
Η εξέταση για τον HIV γίνεται στα περισσότερα νοσοκομεία και διαγνωστικά κέντρα και μπορεί να είναι ανώνυμη εάν ο ενδιαφερόμενος το επιθυμεί. Μάλιστα στις Η.Π.Α, διατίθενται και τεστ για χρήση στο σπίτι, είτε από φαρμακεία είτε μέσω τηλεφωνικής παραγγελίας.
Το 1989 οι ορολογικές μέθοδοι διάγνωσης της μόλυνσης HIV, διακρίνονταν στις παρακάτω (Γεωργούλιας, 1989):
α. Ανοσοενζυματική μέθοδος (ELISA) .
β. Μέθοδος Western blot.
γ. Μέθοδος της ραδιοανοσοκαθίζησης (RIPA) .
δ. Αντίδραση σε συνθετικά πεπτίδια, ομόλογα των ιϊκών πρωτεϊνών.
Στις μέρες μας, ο πιο διαδεδομένος τύπος εξέτασης για την ανίχνευση του HIV εξακολουθεί να είναι η μέθοδος ELISA , η τεχνική της οποίας στηρίζεται στην ανίχνευση αντισωμάτων. Συνήθως για την εξακρίβωση του αποτελέσματος αυτής της εξέτασης χρησιμοποιείται η τεχνική Western-blot. Δεδομένου ότι η ανίχνευση HIV αντισωμάτων έχει τεράστιες συνέπειες, είναι κεφαλαιώδους σημασίας η εξασφάλιση ακριβών αποτελεσμάτων. Γι' αυτό, είναι φρόνιμο, σε περιπτώσεις θετικών αποτελεσμάτων, να γίνεται μια ακόμη εξέταση με τη χρήση διαφορετικής μεθοδολογίας αυτή τη φορά (Miller & Bor, 1991).
Ένα πιο εξελιγμένο τεστ, που ανακαλύφθηκε πρόσφατα είναι το PCR (Polymerase Chain Reaction). Το τεστ αυτό ανιχνεύει το DNA του ιού (ενώ το ELISA και το Western-blot, τα αντισώματα στον ιό) και μπορεί να εντοπίσει την παρουσία του τέσσερις εβδομάδες μετά την προσβολή, ενώ το ELISA χρειάζεται έξι εβδομάδες έως έξι μήνες. Το τεστ αυτό έχει υψηλό κόστος και στη χώρα μας δεν παρέχεται από τα δημόσια νοσοκομεία. Συστήνεται όμως η πραγματοποίησή του (σε ιδιωτικό εργαστήριο) στις περιπτώσεις που χρειάζονται γρήγορα αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα, όταν πρόκειται για ένα βρέφος που η μητέρα του είναι οροθετική.
Όταν πρωτοεμφανίστηκε το AIDS, δεν υπήρχαν φάρμακα ικανά να αναχαιτίσουν την κατάρρευση του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ τα φάρμακα για την αντιμετώπιση των ευκαιριακών λοιμώξεων ήταν ελάχιστα. Έκτοτε αναπτύχθηκαν πολλές θεραπευτικές αγωγές που είχαν ως στόχο την αντιμετώπιση τόσο της λοίμωξης, όσο και των σχετικών με αυτή λοιμώξεων και καρκίνων (NIAID, 1999). Οι προοπτικές για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του AIDS είναι σε γενικές γραμμές ενθαρρυντικές. Οι γνώσεις μας σχετικά με την μοριακή βιολογία του ιού, την ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού, την παθογένεια της νόσου και τη θεραπευτική αγωγή κατά του HIV αποτελούν ελπίδα για τον έλεγχο της επιδημίας. Επιπλέον, η χρήση νέων φαρμάκων καθώς και ο συνδυασμός πολλών φαρμάκων -με διαφορετική δράση στις διάφορες φάσεις αναπαραγωγής του HIV- επιτυγχάνουν την αναστολή της πορείας της ιοφορίας προς τη νόσο, μεγαλύτερη περίοδο επιβίωσης των ασθενών και βελτίωση της ποιότητας ζωής του (Δαρδαβέσης, 1999).
Τα πρώτα φάρμακα που δημιουργήθηκαν ήταν οι αναστολείς της αντίστροφης τρανσκριπτάσης, οι οποίοι σταματούν την προσβολή των CD4 από τον ιό καθώς σταματούν τη μεταγραφή του γενετικού υλικού του ιού στη "γλώσσα" του ανθρωπίνου γενετικού υλικού. Άλλα φάρμακα είναι οι αναστολείς της τρανσκριπτάσης και οι αναστολείς της πρωτεάσης.
Αισιοδοξία προκαλεί το γεγονός ότι η προληπτική χορήγηση αντιρετροϊκών φαρμάκων σε οροθετικές έγκυες γυναίκες μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης της λοίμωξης HIV στο κύημα περίπου κατά 80% ενώ περίπου στο ίδιο ποσοστό μειώνεται και η πιθανότητα λοίμωξης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού έπειτα από επαγγελματική έκθεση στον ιό (Δαρδαβέσης, 1999). Η απομόνωση το ιού του AIDS οδήγησε σε προβλέψεις υπέρ του δέοντος αισιόδοξες για την ανακάλυψη ενός αποτελεσματικού εμβολίου. Οι σύγχρονες γνώσεις των ερευνητών σχετικά με την ιολογία και την ανοσολογία, τους επιτρέπουν να πιστεύουν ότι έχει επιτευχθεί μια θεωρητική προσέγγιση στα εμβόλια. Παρ' όλα αυτά όμως, η ανάπτυξη ενός εμβολίου εναντίον του HIV μπορεί να φαίνεται πιθανή, δεν είναι όμως εύκολη. Πάντως, η χρήση του θα αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου το πρόβλημα είναι έντονο και στις οποίες η χρήση του προφυλακτικού είναι αδιανόητη (απόδειξη γι' αυτό αποτελούν οι εκστρατείες ενημέρωσης οι οποίες δεν πέτυχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα) (Δαρδαβέσης, 1999).
Οι ελπίδες για τη δημιουργία αποτελεσματικού εμβολίου στηρίζονται στις γνώσεις μας τόσο για τον ιό όσο και για τον ανοσολογικό μηχανισμό του οργανισμού αλλά και στις ενδείξεις που έχουμε ότι είναι δυνατό να επιτευχθεί ανοσία από τροποποιημένα εξασθενημένα στελέχη του HIV.
Στη συνδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Φιλαδέλφεια στις 6-8 του περασμένου Σεπτεμβρίου, με θέμα τα εμβόλια για τον HIV, οι ερευνητές παρουσιάστηκαν πολύ αισιόδοξοι καθώς τα ερευνητικά προγράμματα προχωρούν. (Για παράδειγμα οι ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard, ανακοίνωσαν ότι το εμβόλιο που χορήγησαν σε πιθήκους πειραματόζωα, τους κατέστησε απρόσβλητους για 600 μέρες-μέχρι τότε που πραγματοποιήθηκε η ανακοίνωση). Μέχρις ότου αναπτυχθεί και εφαρμοστεί κάποια αποτελεσματική θεραπεία ίασης και προληπτικού εμβολίου, ο έλεγχος της λοίμωξης θα εξακολουθήσει να στηρίζεται στην συστηματική ενημέρωση του γενικού πληθυσμού και των ομάδων συμπεριφοράς υψηλού κινδύνου.
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει εμβόλιο για τον ιό, ο μόνος τρόπος πρόληψής του είναι η αποφυγή επικίνδυνης συμπεριφοράς. Είδαμε παραπάνω ότι επικίνδυνη συμπεριφορά είναι: η χρήση κοινών βελόνων ή συριγγών και η σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό με κάποιο άτομο το οποίο είτε είναι προσβεβλημένο ήδη, είτε είναι άγνωστο αν είναι προσβεβλημένο ή όχι. Προς την κατεύθυνση αυτή, η μόνη πραγματικά αποτελεσματική πρόληψη είναι η σωστή ενημέρωση.
